การรักษาความปลอดภัยสถานที่ คือ มาตรการป้องกันหรือป้องปรามที่กำหนดไว้ โดยมุ่งให้มีประสิทธิภาพสูงสุดเท่าที่จะดำเนินการได้และมีความพร้อมต่อการเผชิญกับเหตุร้าย
ความจริงการรักษาความปลอดภัยสถานที่มาจากสามัญสำนึกและสัญชาติญาณของมนุษย์ในการระวังภัยอันตราย นับแต่ยุคหินที่อาศัยอยู่ตามถ้ำ มนุษย์ยุคหินที่อยู่เป็นกลุ่มรวมกันภายในถ้ำเดียวกันจะร่วมมือกันปกป้องแหล่งที่อยู่อาศัย ไม่ให้มนุษย์ต่างกลุ่มหรือสัตว์ป่าเข้ามาหรือเข้าใกล้พื้นที่อาศัยของกลุ่มตน วิธีป้องกัน เช่น ก่อกองไฟไว้ที่ปากถ้ำ มียามเฝ้าทางเข้า และเมื่อรู้จักเลี้ยงสุนัข ก็ใช้สุนัขช่วยเฝ้าระวัง เป็นต้น ต่อมาเมื่อเจริญขึ้น จึงรู้จักประดิษฐ์เครื่องทุ่นแรงสำหรับปกป้องพื้นที่อาศัย เช่น ทำรั้วแบ่งอาณาเขตไปพร้อมกับการป้องกันภัยจากการรุกล้ำ จากกองไฟบนพื้นดินกลายเป็นคบไฟ และเป็นแสงไฟจากโคมส่องสว่างหรือไฟฉาย การประดิษฐ์เครื่องมือประเภทต่าง ๆ มาช่วยหรือเสริมการเฝ้าระวัง สังเกตการณ์ และการป้องกันจึงมีพัฒนาการเรื่อยมาพร้อมกับมีประสิทธิภาพที่เพิ่มมากขึ้น
ถึงแม้จะเกิดการพัฒนาวิธีการและเครื่องมืออุปกรณ์ในรูปแบบต่าง ๆ อย่างมากมาย แต่จุดมุ่งหมายในการใช้งานยังคงเดิม คือ การเฝ้าระวังและตรวจตรามิให้เกิดการบุกรุก กับแจ้งเตือน ป้องกัน และขัดขวางการลุกล้ำเข้ามาในพื้นที่ในครอบครอง อย่างไรก็ดี อาคาร สิ่งก่อสร้าง หรือสถานที่ตั้งในปัจจุบันมีทั้งขนาดที่ใหญ่และมีความสลับ ซับซ้อนของอาคารมากขึ้น จากสภาพนี้จึงต้องมีการวางแนวทางป้องกันมากยิ่งกว่าถ้ำในยุคหิน ดังนั้น ระบบการป้องกันจึงมีความซับซ้อนตามไปด้วย มาตรการการรักษาความปลอดภัยจึงมีการกำหนดขอบเขตมากขึ้น เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพที่รองรับกับความซับซ้อนเหล่านั้น ได้แก่
- ต้องมีการกำหนดพื้นที่ที่จะดำเนินการรักษาความปลอดภัย
- ต้องมีการกำหนดมาตรการการรักษาความปลอดภัยเช่น จัดทำรั้ว/กำแพงแบ่งพื้นที่ จัดทำแสงส่องสว่าง จัดทำเครื่องกีดขวาง กำหนดจุดที่อนุญาตให้ผ่านเข้า-ออก หรือระบบสัญญาณเตือนภัย
- ต้องมีระบบและช่องทางติดต่อสื่อสาร
- ต้องควบคุมบุคคล สิ่งของ และยานพาหนะที่ผ่านเข้า-ออก
- ต้องมีเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย หรือยามรักษาการณ์ เพื่อการตรวจตราและเฝ้าระวัง
เหตุผลที่ต้องกำหนดมาตรการการรักษาความปลอดภัยสถานที่
- วางแนวทางป้องกันมิให้เกิดภัยอันตรายที่จะเกิดหรืออาจจะเกิดขึ้นภายในพื้นที่ตั้ง หรือกำหนดแนวทางจัดการและปฏิบัติ เพื่อบรรเทาภัยอันตรายที่เกิดขึ้นแล้วและลดผลการสูญเสียให้เหลือน้อยที่สุด
- ลด แก้ไข และหาหนทางป้องกันข้อบกพร่อง สิ่งที่ล่อแหลม หรือจุดเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสียหายต่ออาคาร สิ่งก่อสร้าง ทรัพย์สิน หรือชีวิตของบุคคลที่อยู่ในพื้นที่ตั้งนั้น
- ต่อกรณีที่ภัยอันตรายเกิดขึ้นแล้ว จะเป็นแนวทางสำหรับสั่งการและการปฏิบัติ เพื่อลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้นหรือที่เกิดขึ้นแล้วให้เหลือน้อยที่สุดหรือมิให้ลุกลามต่อไปได้
ประโยชน์ของการรักษาความปลอดภัยสถานที่
- เพื่อให้มีการเฝ้าระวัง ดูแล สังเกต และตรวจตรา ในบริเวณพื้นที่หรือที่ตั้งสำนักงานอยู่ตลอดเวลา = (Detection)
- เพื่อให้พิสูจน์ทราบตัวบุคคล สิ่งของ และยานพาหนะที่ผ่านเข้า-ออกในบริเวณพื้นที่หรือที่ตั้งสำนักงาน = (Identification)
- เพื่อป้องกันหรือขัดขวางการบุกรุก ลุกล้ำ หรือการลักลอบเข้ามาในบริเวณพื้นที่หรือที่ตั้งสำนักงาน = (Interception)
