1 . ปัจจุบัน แม้ประเทศมหาอำนาจและพันธมิตรจะประสบความสำเร็จในการปราบปรามและยึดคืนพื้นที่ครอบครองของกลุ่ม Islamic State (IS) ในอิรักและซีเรียอย่างต่อเนื่อง จนทำให้ IS สูญเสียพื้นที่ทางกายภาพ และทำให้สถานการณ์การก่อการร้ายของโลกในภาพรวมดีขึ้นในระดับหนึ่ง ตามสถิติรายงานของสถาบันเศรษฐศาสตร์และสันติภาพของออสเตรเลีย เมื่อ พ.ย.60 อย่างไรก็ดี แนวโน้มสถานการณ์และภัยคุกคามจากการก่อการร้ายในหลายพื้นที่ของโลกยังมีความเสี่ยงอยู่ในระดับสูง เนื่องจากกลุ่ม IS และแนวร่วม ยังคงต่อสู้อย่างเข้มข้นทางอุดมการณ์ โดยใช้แนวรบบนอินเทอร์เน็ตและสื่อสังคมออนไลน์เป็นที่มั่นสำคัญในการเผยแพร่แนวคิดรุนแรงและวิธีการก่อการร้ายให้กับผู้สนับสนุนและผู้รับสารทั่วโลก โดยมีการปรับรูปแบบการก่อเหตุด้วยการมุ่งใช้วิธี “การก่อเหตุโดยลำพัง” (lone wolf) และใช้ “เงินทุนในการก่อเหตุต่ำ” (Low cost) แต่สร้างความเสียหายหรือการสูญเสียจำนวนมากเป็นสำคัญ ทั้งนี้ ระยะหลังประเทศต่าง ๆ หันมาใช้คำว่า “lone actor” แทนคำว่า “lone wolf” เพื่อลดความสำคัญของผู้ก่อเหตุและพฤติกรรม
หมายเหตุ : ศ.ดร.สุรชาติ บำรุงสุข อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เขียนบทความชื่อ “Lone Wolf หมาป่านักล่า!” อธิบายปรากฏการณ์การก่อการร้ายที่กระทำโดยคนคนเดียว หรือคนกลุ่มเล็กๆ ที่เรียกกันในภาษาไทยอย่างเป็นทางการว่า “ผู้ก่อการร้ายตามลำพัง” ในเหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นหลายพื้นที่ทั่วโลก โดยเฉพาะยุโรป ไม่เว้นแม้แต่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
2. ประชาคมระหว่างประเทศห่วงกังวลรูปแบบการโจมตีโดยลำพังอย่างมาก เนื่องจากตรวจสอบและสืบสวนการกระทำได้ยาก บุคคลผู้ก่อเหตุไม่อยู่ในบัญชีเฝ้าระวังของทางการ และหากพิจารณาสถานการณ์ปัจจุบันที่เกิดความไม่สงบทางสังคม รวมทั้งความขัดแย้งทางความเชื่อและการเมืองในหลายประเทศ ก็มีความเป็นไปได้สูงที่ทิศทางการก่อการร้ายในอนาคต ซึ่งมีแรงกระตุ้นจากความขัดแย้งต่าง ๆ จะมีการลอกเลียนแบบพฤติกรรมรุนแรงและวิธีการของกลุ่มก่อการร้ายเพิ่มมากขึ้น ซึ่งมีหลายประเทศ เฉพาะอย่างยิ่งประเทศในยุโรป เช่น ฝรั่งเศส สหราชอาณาจักร และเยอรมนี กำลังเร่งเตรียมความพร้อมและวางมาตรการรับมือกับการโจมตีในรูปแบบที่ปรับเปลี่ยนไปดังกล่าวด้วย ที่สำคัญคือ สหราชอาณาจักรจะประกาศใช้ยุทธศาสตร์ต่อต้านการก่อการร้ายใหม่ในต้นปี 2561 ซึ่งจะมีการปรับเป้าหมาย แนวทางการปฏิบัติงาน และยุทธวิธี ให้สอดคล้องกับทิศทางและรูปแบบการก่อการร้ายที่ปรับเปลี่ยนไป ซึ่งไทยควรนำยุทธศาสตร์ฯใหม่ของสหราชอาณาจักรมาศึกษา เพื่อประโยชน์ในการนำมาปรับใช้กับสถานการณ์ในไทยและภูมิภาคต่อไป
3. มาตรการป้องกันและรับมือกับ “lone actor” ผู้เชี่ยวชาญและนานาประเทศต่างยอมรับว่า การป้องกันการก่อการร้ายโดยลำพังเป็นสิ่งที่ยากหรืออาจจะเป็นไปไม่ได้เลย โดยประเมินว่ารากเหง้าของปัญหานี้มาจากการที่กลุ่มก่อการร้ายยังคงสามารถเผยแพร่แนวคิดรุนแรงบนสื่อออนไลน์ให้กับผู้สนับสนุนและผู้รับสารทั่วโลกได้ ซึ่งหลายประเทศกำลังพยายามอย่างหนักร่วมกับบริษัทเจ้าของเว็บไซต์และแอปพลิเคชัน ต่าง ๆ ในการกำจัด/ลบเนื้อหา (contents) ของกลุ่มก่อการร้ายบนโลกออนไลน์ เช่น กรณี Facebook ใช้ทั้งบุคลากรและปัญญาประดิษฐ์ (artificial intelligence – AI) ในการตรวจสอบและลบเนื้อหาของกลุ่มก่อการร้ายบน Facebook อย่างไรก็ดี การดำเนินการดังกล่าวค่อนข้างยาก และต้องใช้เวลา ดังนั้น แต่ละประเทศจึงเตรียมมาตรการป้องกันในระยะสั้น-กลาง มาใช้รับมือกับการก่อเหตุโดยลำพัง ทั้งในส่วนของการป้องกัน เช่น การเฝ้าระวังและติดตามตรวจสอบพฤติกรรมของผู้ที่มีแนวคิดรุนแรงในประเทศ และการติดตามกลุ่มคนที่มีความเสี่ยง ขณะที่มาตรการเฉพาะหน้าก็ยังคงสำคัญ เช่น การเพิ่มการลาดตระเวนพื้นที่สำคัญ การเพิ่มการตรวจสอบกล้องวงจรปิด การเพิ่มการ รปภ.และจุดคัดกรองสถานที่จัดงาน/พิธีการสำคัญ และการวางสิ่งกีดขวางในพื้นที่เสี่ยงเพื่อป้องกันการขับรถพุ่งเข้าใส่ฝูงชน
4.ประเทศไทย แม้ไม่ได้ประสบปัญหาการก่อการร้ายโดยลำพังอย่างรุนแรงชัดเจน แต่แนวโน้มการก่อการร้ายในลักษณะดังกล่าวที่เพิ่มขึ้นในหลายพื้นที่ของโลก รวมถึงปัญหาความขัดแย้งภายในของไทยทั้งทางการเมือง ความเชื่อ และสังคม และการที่ไทยเป็นที่ตั้งของผลประโยชน์จากประเทศต่าง ๆ ก็อาจเป็นปัจจัยดึงดูดที่ทำให้ไทยตกอยู่ในความเสี่ยงจากการก่อการร้ายโดยลำพังขึ้นเช่นกัน ดังนั้น ไทยจำเป็นต้องมีมาตรการรับมือต่อสถานการณ์ โดยมุ่งเน้นการเฝ้าระวัง ติดตาม ตรวจสอบกลุ่มบุคคลที่มีแนวคิดรุนแรง สกัดกั้นการเข้าถึงอาวุธและวัตถุดิบที่ใช้ในการประกอบระเบิด นอกจากนั้นต้องร่วมมือกันอย่างจริงจังในทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน รวมถึงองค์กรต่างประเทศ
ดังนั้น ในการเฉลิมฉลองเทศกาลที่กำลังมาถึง ไม่ว่าจะเป็นวันคริสต์มาส วันขึ้นปีใหม่ ฯลฯ ประชาชนที่มาร่วมในเทศกาล อาจได้รับผลกระทบเนื่องจากไม่ได้รับความสะดวก เพราะมีการเพิ่มมาตรการ รปภ. และจุดคัดกรองสถานที่สำคัญๆ / บริเวณพื้นที่จัดงานเทศกาลต่าง ๆ ขอให้ทุกท่านมองว่าท่านได้ช่วยกันป้องกันภัยที่อาจเกิดขึ้นกับประเทศไทย และจะเป็นประโยชน์มากยิ่งขึ้นหากพวกเราจะช่วยกันสอดส่องบุคคลหรือสิ่งของต้องสงสัย หากพบสิ่งผิดปกติควรรีบแจ้งให้เจ้าหน้าที่ทราบเพื่อจะได้เข้าระงับเหตุได้ทันที
