โดย : แสงจันทร์ แสนสุภา สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
เวลามีการถ่ายทอดสดการแข่งขันกีฬารายการใหญ่ ๆ ทางทีวี เช่น ฟุตบอล เทนนิส กอล์ฟ บนจอทีวีมักจะมีคำว่า LIVE ปรากฏอยู่ มีผู้สอบถามมายังราชบัณฑิตยสถานว่า คำนี้ออกเสียงว่า ไลฟ์ หรือ ลิฟ เข้าใจว่าที่ถามเช่นนี้ คงเป็นเพราะคุ้นเคยกับคำว่า live ที่แปลว่า อยู่ อาศัย
คำว่า live ถ้าเป็นคำกริยา จะออกเสียงว่า ลิฟ แปลเป็นความหมายทั่ว ๆ ไปว่า อยู่ อาศัย แต่ถ้าเป็นคำคุณศัพท์ จะออกเสียงว่า ไลฟ์ แปลว่า แพร่กระจายเสียงทางสถานีวิทยุหรือสถานีโทรทัศน์ โดยไม่มีการบันทึกเทปไว้ก่อน หรือหากเป็นเรื่องของการแสดง ก็เป็นการแสดงต่อหน้าผู้ชม มิใช่การแสดงที่บันทึกเทปไว้ ศัพท์เทคโนโลยีทางภาพ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน บัญญัติศัพท์คำว่า live [ไลฟ์] เมื่อไปประกอบกับคำอื่นไว้หลายคำ แต่คำว่า live คำเดียวไม่ได้บัญญัติไว้ ดังนี้ live action ใช้ว่า การแสดงสด live broadcast ใช้ว่า แพร่ภาพกระจายเสียงสด live feed ใช้ว่า การป้อนสด live recording ใช้ว่า การบันทึกสด live sound ใช้ว่า เสียงบันทึกสด live transmission ใช้ว่า การถ่ายทอดสัญญาณสด คำว่า live ในศัพท์บัญญัติวิชาการหนังสือพิมพ์ฉบับราชบัณฑิตยสถาน บัญญัติศัพท์ว่า ต้นฉบับรอใช้ หมายความว่า ต้นฉบับที่จัดทำไว้เรียบร้อยแล้ว พร้อมที่จะนำมาใช้งานได้ทันที ศัพท์นี้ใช้ว่า alive ก็ได้ อีกคำหนึ่งคือ live copy บัญญัติศัพท์ว่า ต้นฉบับยังไม่เรียงพิมพ์
คำว่า live ที่ออกเสียงต่างกันและมีความหมายที่ต่างกันด้วยนี้ ศัพท์ทางวรรณกรรมเรียกว่า homograph บัญญัติว่า คำพ้องรูป หมายถึง คำที่เขียนเหมือนกันแต่ออกเสียงต่างกัน และมีความหมายต่างกัน เช่น row “paddle” / row “quarrel” lead “direct” / lead “chemical element” คำพ้องรูปในภาษาไทย เช่น พลี [พะ-ลี] “การบวงสรวง ” / พลี [พฺลี] “เสียสละ” เพลา [เพ-ลา] “กาล คราว” / เพลา [เพฺลา] “ไม้สำหรับขึงใบเรือ”
หากพบป้ายโฆษณาว่า “live band on stage” หรือ “live concert” ก็คงจะไม่สงสัยอีกต่อไป เพราะกรณีนี้ live ออกเสียงเป็น ไลฟ์ แน่นอน
——————————————————————–
http://www.royin.go.th/?knowledges=live-ลิฟ-หรือ-ไลฟ์
สอบถามเพิ่มเติม : ripub@royin.mail.go.th
