เอลี โคเฮน สายลับมอสสาด ถ่ายที่กรุงดามัสกัส เมืองหลวงซีเรีย (ภาพ : Wikimedia Commons)
“มอสสาด” (Mossad) คือสำนักข่าวกรองหรือหน่วยสืบราชการลับของอิสราเอล ที่ถูกจัดให้เป็นหนึ่งในหน่วยสืบราชการลับระดับสุดยอดของโลก สายลับของมอสสาดปฏิบัติการอยู่ในหลายประเทศ เงียบเชียบ กลมกลืนกับผู้คนในพื้นที่ กว่าศัตรูจะรู้ตัว ข้อมูลสำคัญของพวกเขาก็ถูกส่งไปอิสราเอลแล้วเรียบร้อย ซึ่งหนึ่งในสายลับระดับตำนานของมอสสาดก็คือ เอลี โคเฮน (Eli Cohen) ที่ปฏิบัติภารกิจในซีเรียช่วงทศวรรษ 1960
เอลี โคเฮน สุดยอดมอสสาด
เอลี โคเฮน สายลับมอสสาด (ภาพ : Wikimedia Commons)
โคเฮนเป็นสายลับอิสราเอลที่สามารถแทรกซึมเข้าไปถึงระดับสูงสุดของกองทัพและรัฐบาลซีเรีย ด้วยฉากหน้าที่วางตัวเป็นนักธุรกิจชาวซีเรีย ตลอดช่วงเวลาระหว่าง ค.ศ. 1961-1965 โคเฮนส่งข้อมูลลับสุดยอดของซีเรียไปยังรัฐบาลอิสราเอล ข่าวเหล่านั้นมีประโยชน์มากจนเขาได้รับการจดจำว่าเป็นหนึ่งในสายลับที่กล้าหาญและมีประสิทธิภาพมากสุดในประวัติศาสตร์อิสราเอลเลยทีเดียว
โคเฮนเป็นชาวซีเรียเชื้อสายยิว เกิดเมื่อปี 1924 ที่เมืองอเล็กซานเดรีย ประเทศอียิปต์ เนื่องจากเขาพูดได้หลายภาษาทั้งอาหรับ อังกฤษ ฝรั่งเศส หน่วยสืบราชการลับของอิสราเอลจึงต้องการให้โคเฮนมาร่วมงานด้วย ซึ่งเขาก็ไม่ปฏิเสธ
ในวัย 31 ปี โคเฮนเดินทางไปอิสราเอลเพื่ออบรมหลักสูตรจารกรรม และกลับอียิปต์ในปีถัดมา ซึ่งช่วงนั้นเองได้เกิด “วิกฤตการณ์คลองสุเอซ” อันเป็นความขัดแย้งระหว่างชาติอาหรับกับอิสราเอล โคเฮนที่เป็นชาวยิวจึงโดนหางเลขไปด้วย เขาและชาวยิวคนอื่น ๆ ต้องอพยพออกนอกประเทศ และในที่สุดก็ไปลงหลักปักฐานที่อิสราเอลในปี 1957
แม้จะเคยเข้ารับการฝึกอบรมเป็นสายลับ แต่ช่วงแรกที่มาตั้งรกรากที่อิสราเอล เขาเลือกจะทำงานเป็นนักแปลและนักบัญชี ก่อนที่อีก 3 ปีต่อมา หน่วยสืบราชการลับของอิสราเอลจะเรียกตัวเขาไปทำงานด้วย
หลังจากฝึกทักษะการเป็นสายลับให้คมรอบด้านแล้ว ปี 1961 เขาก็ถูกส่งตัวไปบัวโนส ไอเรส ประเทศอาร์เจนตินา ในชื่อ คามาล อามิน ธาเบต (Kamal Amin Thaabet) นักธุรกิจชาวซีเรีย และสร้างสายสัมพันธ์มากมายกับชุมชนชาวซีเรียที่นั่น
คนโปรดของซีเรีย
ใช้เวลาเพียงไม่นาน เขาก็ได้รับความไว้วางใจจากเจ้าหน้าที่ระดับสูงของซีเรีย ในจำนวนนี้รวมถึง อามิน อัล-ฮาเฟซ (Amin al-Hafez) ผู้ช่วยทูตทหาร ที่ต่อมาดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีซีเรีย จนโคเฮนได้เข้าทำงานเป็นเจ้าหน้าที่สถานทูตซีเรียในอาร์เจนตินา
อย่างไรก็ตาม อัล-ฮาเฟซ ให้สัมภาษณ์ภายหลังว่า ไม่เคยรู้จักกับโคเฮนที่อาร์เจนตินา เพราะเขาออกจากซีเรียเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม ปี 1961 เพื่อไปประจำการที่อาร์เจนตินา ขณะที่โคเฮนอยู่ที่อาร์เจนตินาระหว่างกุมภาพันธ์-สิงหาคม ปี 1961
ราวปี 1962 โคเฮนย้ายไปยังกรุงดามัสกัส เมืองหลวงของซีเรีย ซึ่งยิ่งทำให้เขาเข้าใกล้ศูนย์กลางอำนาจและความลับของรัฐบาลซีเรียมากขึ้นด้วยความช่วยเหลือของเพื่อนฝูงที่เขาสานสัมพันธ์เอาไว้ โดยที่คนเหล่านั้นไม่ทราบเลยว่า โคเฮนคือสายลับอิสราเอล
ช่วงนั้นเองที่โคเฮนเริ่มส่งแผนการและข้อมูลต่าง ๆ ในกองทัพซีเรียให้อิสราเอลมากขึ้นเรื่อย ๆ
เรียกว่าจังหวะเหมาะก็คงไม่ผิด เพราะในปี 1963 เกิดรัฐประหารในซีเรีย ซึ่งผู้นำในการก่อรัฐประหารก็ไม่ใช่ใครอื่นไกล แต่เป็นคนที่รู้จักมักคุ้นกับโคเฮนเป็นอย่างดี นั่นคือ อัล-ฮาเฟซ
หลังฝุ่นควันรัฐประหารจางลง มีรายงานว่า อัล-ฮาเฟซ จะพิจารณาแต่งตั้งโคเฮนให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหมของซีเรีย แต่ท้ายสุดเรื่องนี้ก็ไม่เกิดขึ้น
ถึงอย่างนั้นโคเฮนก็ยังเป็นหนึ่งในกลุ่มคนใกล้ชิดอัล-ฮาเฟซ และพวกผู้นำระดับสูงของซีเรียอยู่ดี ถึงขั้นที่สามารถเข้าถึงข้อมูลชั้นความลับของกองทัพซีเรีย และได้ไปเยือนฐานที่มั่นกองกำลังซีเรียบนที่ราบสูงโกลาน ทางตอนใต้ของกรุงดามัสกัส ซึ่งเป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์สำคัญของทั้งซีเรียและอิสราเอล
เอลี โคเฮน (กลาง) ขณะไปเยือนที่ราบสูงโกลาน (ภาพ : Wikimedia Commons)
วาระสุดท้ายของสุดยอดสายลับ
ด้วยทักษะการล้วงความลับ ทำให้โคเฮนสามารถส่งข้อมูลที่มีประโยชน์กลับไปยังอิสราเอลได้มหาศาล แต่ขณะเดียวกันก็มีผู้สันนิษฐานว่า เขาอาจชะล่าใจมากเกินไป ไม่คิดว่าศัตรูจะจับได้ จึงส่งรหัสผ่านสัญญาณวิทยุในเวลาเดียวกันทุกวัน
เดือนมกราคม ปี 1965 สายลับซีเรียตรวจจับสัญญาณวิทยุของโคเฮนได้ และเข้าจับกุมตัวเขาที่บ้านพัก โคเฮนถูกพิจารณาคดีในศาลทหารของซีเรีย และถูกตัดสินประหารชีวิต
โคเฮนถูกแขวนคอต่อหน้าสาธารณชน เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม ปี 1965 ปิดฉากสายลับระดับตำนานในวัย 41 ปี
อย่างไรก็ตาม เรื่องของโคเฮนยังคงเป็นที่โต้แย้งต่อมาอีกหลายสิบปีว่า โคเฮนชะล่าใจเอง หรือว่ามีเหตุอื่นที่ทำให้เขาถูกจับกุม
กระทั่งวันที่ 12 ธันวาคม ปี 2022 หรือให้หลังการตายของโคเฮนกว่าครึ่งศตวรรษ เดวิด บาห์เนีย (David Barnea) ผู้อำนวยการมอสสาด ได้ออกมาเปิดเผยว่า รายงาน “เชิงลึก” ชิ้นใหม่ ชี้ชัดว่าโคเฮนถูกจับกุมด้วยเหตุผลว่า “เพราะสัญญาณของเขาถูกสกัดกั้นและถูกค้นหาพิกัดโดยศัตรู”
“เอลีเป็นหนึ่งในสายลับที่ดีที่สุดของเรา…เขามีจิตวิญญาณการต่อสู้ กล้าหาญ มีคุณค่าและทุ่มเท และเป็นแหล่งแรงบันดาลใจให้เจ้าหน้าที่มอสสาดทุกนาย” บาห์เนียกล่าวชื่นชม
ผู้อำนวยการมอสสาดยังเปิดเผยข้อมูลสุดท้ายที่โคเฮนส่งมาก่อนถูกจับกุมตัวว่า เป็นการสนทนาระหว่างนายทหารระดับสูงของกองทัพซีเรียกับประธานาธิบดีอัล-ฮาเฟซ
แม้ เอลี โคเฮน จะเสียชีวิตในปี 1965 แต่เชื่อกันว่า ข้อมูลของเขาที่ส่งมาต่อเนื่องเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อ “สงคราม 6 วัน” (Six-Day War) ในปี 1967 ที่ทำให้อิสราเอลมีชัยเหนือชาติอาหรับ และสามารถยึดครองที่ราบสูงโกลานได้ในที่สุด
บทความโดย สุทธาสินี จิตรกรรมไทย เจียจันทร์พงษ์
————————————————————————————————————————————————————————–
ที่มา : Silpa Mag / วันที่เผยแพร่ 8 ส.ค.67
Link : https://www.silpa-mag.com/history/article_136925
