มนุษย์ยุคน้ำแข็ง – นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร พร้อมด้วยนายชิดชนก สุขมงคล รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ร่วมแถลงข่าวการพบโครงกระดูก มนุษย์ยุคน้ำแข็งอายุมากกว่า 2.9 หมื่นปี ตั้งชื่อ “ปังปอนด์” และภาพเขียนสีโบราณในถ้ำดิน อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด จ. ประจวบคีรีขันธ์ เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ (ภาพและคำบรรยายภาพจาก มติชน ฉบับวันอังคารที่ 25 กุมภาพันธ์ 2568 หน้า 1)
มนุษย์ยุคน้ำแข็ง – เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ ที่อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร และนายชิดชนก สุขมงคล รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ร่วมกันแถลงข่าวการพบโครงกระดูกมนุษย์ยุคน้ำแข็ง และภาพเขียนสีในแหล่งโบราณคดีภาพเขียนสีถ้ำดิน
นายพนมบุตร กล่าวว่า อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ตั้งอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลอ่าวไทย โดยเมื่อปี 2539 ได้มีการพบภาพเขียนสีโบราณเป็นครั้งแรกบริเวณเพิงผาฝั่งบึงบัว จากนั้นในปี 2560 ได้มีการค้นพบแหล่งภาพเขียนสีเพิ่มใหม่ในบริเวณเทือกเขาสามร้อยยอดที่ถ้ำโหว่ หุบตาโคตร ซึ่งมีอายุอยู่ในสมัยเดียวกับภาพเขียนสีบนเพิงผาฝั่งบึงบัว ปี 2563 กรมศิลปากร โดยสำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี จึงได้เริ่มดำเนินงานโครงการสำรวจแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในบริเวณพื้นที่ภาคตะวันตกของประเทศไทย
นายพนมบุตรกล่าวต่อว่าสำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี ได้ดำเนินงานโครงการขุดค้นศึกษาแหล่งโบราณคดีภาพเขียนสีถ้ำดิน และเมื่อขุดค้นจนถึงระดับความลึกประมาณ 2 เมตรจากพื้นถ้ำ ได้พบโครงกระดูกมนุษย์ฝังอยู่จำนวน 1 โครง จากการวิเคราะห์เบื้องต้น พบว่าเป็นโครงกระดูกเด็ก อยู่ในช่วงประมาณ 6-8 ปี ซึ่งได้มีการตั้งชื่อให้กับโครงกระดูกนี้โดยทีมงานนักสำรวจว่าปังปอนด์
“จากการคัดเลือกตัวอย่างถ่านและเปลือกหอย จำนวน 5 ตัวอย่าง ส่งไปหาค่าอายุด้วยวิธี Accelerator Mass Spectrometer (AMS) ที่ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ BETA ANALYTIC Inc. สหรัฐอเมริกา ผลการกำหนดอายุทำให้ทราบว่าที่ถ้ำดินนี้มีคนเข้ามาอยู่อาศัยและใช้พื้นที่อย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ประมาณ 29,000 ปี ขึ้นมาจนถึงประมาณ 11,000 ปี ส่วนโครงกระดูกของปังปอนด์นั้นมีอายุเทียบเท่าหรือเก่าแก่กว่า เนื่องจากพบอยู่ในระดับความลึกต่ำลงไปที่ประมาณ 2 เมตร จึงมีอายุไม่ต่ำกว่า 29,000 ปี โดยขณะนี้อยู่ในระหว่างการตรวจหาค่าอายุที่แท้จริงโดยการส่งตัวอย่างเข้าตรวจสอบต่อไป” นายพนมบุตรกล่าว
นายพนมบุตรกล่าวต่อว่า โครงกระดูกนี้มีลักษณะเป็นมนุษย์ที่เดินตัวตรงคล้ายกับมนุษย์ในปัจจุบัน นับเป็นโครงกระดูกมนุษย์ปัจจุบัน (Homo sapiens) ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย และยังพบอยู่ในสภาพสมบูรณ์ที่สุดด้วย จัดเป็นมนุษย์สมัยหินเก่า (Palaeolithic Period) เทียบได้กับยุคทางธรณีกาลคือ สมัยไพลสโตซีน หรือยุคน้ำแข็งตอนปลาย ซึ่งเป็นช่วงที่มีธารน้ำแข็งปกคลุมพื้นโลกมากกว่าปัจจุบัน ระดับน้ำในทะเลลดต่ำลงกว่าปัจจุบันมาก เป็นช่วงที่สภาพอากาศหนาวเย็น ส่งผลให้บริเวณอ่าวไทยเป็น ผืนแผ่นดินเชื่อมต่อถึงอินโดนีเซีย
(ที่มา : มติชน ฉบับวันอังคารที่ 25 กุมภาพันธ์ 2568 หน้า 1, 3)
เทือกเขาสามร้อยยอด (จากหนังสือศิลปะถ้ำเขาสามร้อยยอด กรมศิลปากร พิมพ์ พ.ศ. 2547)
สามร้อยยอด
สามร้อยยอด หมายถึง ทิวเขาต่อกันเป็นพืดยืดยาว มียอดเขาเรียงรายราว 300 ยอด ได้ชื่อจากนิทานท้องถิ่นอ่าวไทยเรื่องท้าวม่องไล่ หรือ ตาม่องไล่
ชื่อ “สามร้อยยอด” ได้จากนิทานท้องถิ่นอ่าวไทย เรื่องท้าวม่องไล่ หรือตาม่องไล่ เรียกทิวเขาที่ อ. สามร้อยยอด จ. ประจวบคีรีขันธ์ มีเจตนาเรียกขานเพื่อจะบอกจำนวนและขนาดว่า “มาก” กว่าที่อื่นๆ เท่านั้น และเป็นที่รู้กันทั่วไปว่าไม่ต้องการจะให้นับได้จำนวนเท่านั้นจริงๆ แม้ในท้องถิ่นอื่นๆ ก็มีอย่างนี้
เขาสามร้อยยอด
เขาสามร้อยยอด เป็นภูเขาหินปูน ยุคเพอร์เมียน มีอายุราว 280-230 ล้านปีมาแล้ว แต่เดิมเป็นเกาะอยู่ริมอ่าวไทย ครั้นนานต่อมามีตะกอนทรายทับถมเป็นแผ่นดินเดียวกัน
ยอดเขาสูงที่สุด (อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ) ราว 605 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง
ยอดเขาสำคัญมีชื่อต่างๆ เช่น เขาชโลมฟาง, เขากระโจม, เขาใหญ่, เขาถ้ำประทุน, เขาแดง, เขาเทียน, เขาหุบจันทร์, เขาคั่นบันได, ฯลฯ
สภาพธรณีเป็นหินปูนมีความลาดชัน, สูง ฯลฯ ทำให้มีหน้าผาสูงชัน และหุบเหวลึก แต่บางแห่งหินปูนถูกธรรมชาติกัดเซาะหรือผุกร่อนกลายเป็นถ้ำ หรือปล่องหุบเหวขนาดใหญ่ เช่น ถ้ำแก้ว, ถ้ำไทร, ถ้ำพระยานคร, ฯลฯ
เขาสามร้อยยอด ในรูปเขียนนี้เป็นโขดหินลอยเหนือคลื่นทะเลสมุทร มีอักษรเขียนกำกับว่า “เขา 300 ยอด” อยู่ใกล้ขอบฝั่งอ่าวไทยด้านตะวันตก แสดงว่าเขาสามร้อยยอดสมัยอยุธยายังเป็นเกาะ มีชื่อเมืองปราณ, เมืองกุย, ฯลฯ รูปเขียนนี้ได้จากสมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงศรีอยุธยา (เลขที่ 8) กรมศิลปากร พิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2542
เขาสามร้อยยอดในรูปเขียนนี้ มีอักษรเขียนกำกับว่า “เขาเกาะ 300 ยอด” แสดงว่าเป็นเกาะสืบเนื่องมาถึงยุคกรุงธนบุรี อยู่อ่าวไทยระดับเดียวกับเกาะสีชัง และใกล้ฝั่งเมืองปราณ, เมืองกุย, ฯลฯ เป็น landmark หลักหมายของสำเภานาวานานาชาติจะแล่นเข้าปากน้ำต่างๆ ที่อยู่ต่อเนื่องถึงปากน้ำเจ้าพระยา รูปเขียนนี้ได้จากสมุดภาพไตรภูมิฉบับกรุงธนบุรี (เลขที่ 10/ก) กรมศิลปากร พิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2542
ประวัติศาสตร์สามร้อยยอด
ประวัติศาสตร์สามร้อยยอด เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ไทย ขณะเดียวกันก็เป็นส่วนหนึ่งอย่างแยกไม่ได้ของประวัติศาสตร์สุวรรณภูมิในอุษาคเนย์ (South East Asia) เพราะทั้งหมดเป็นเรื่องเดียวกัน
บริเวณสามร้อยยอด อยู่บนเส้นทางคมนาคมข้ามคาบสมุทรระหว่างอ่าวไทย ทะเลจีน จ. ประจวบคีรีขันธ์ (ไทย) กับอ่าวเบงกอล ทะเลอันดามัน เมืองมะริด (พม่า) ผ่านช่องสิงขร เทือกเขาตะนาวศรี บริเวณแคบที่สุดของประเทศไทย
หลัง พ.ศ.2000
บริเวณเขาสามร้อยยอด อยู่บนเส้นทางที่ชาวยุโรป ผ่านไปมาระหว่างอ่าวเบงกอล ทะเลอันดามัน กับพระนครศรีอยุธยา นับแต่นี้ไปชาวยุโรปจะมีบันทึกเกี่ยวกับเขาสามร้อยยอดมากขึ้น
เช่น ชาวโปรตุเกสเป็นฝรั่งกลุ่มแรกๆ เข้ามาติดต่อกับสยามที่อยุธยาราว พ.ศ. 2054 บันทึกว่าขากลับใช้เส้นทางช่องสิงขรไปลงเรือกลับเมืองมะละกา (ในมาเลเซีย) บางคนบันทึกว่าเดินทางผ่าน Country of Three Hundred Peaks หมายถึง เขาสามร้อยยอด
ชาวเยอรมันกับชาวฮอลันดา เดินทางผ่านเขาสามร้อยยอด แล้วมีบันทึกไว้เมื่อ พ.ศ.2233 ระบุ “สามร้อยยอด” เป็นชื่อเขาและเกาะ แสดงว่าเขาสามร้อยยอดยังเป็นเกาะ
ขณะเดียวกันบริเวณเขาสามร้อยยอดอยู่บนเส้นทางเดินทัพด้วย มีพระราชพงศาว ดารฯ ระบุไว้ เช่น
พ.ศ. 2129 สมเด็จพระเอกาทศรถ ยกทัพผ่านบริเวณสามร้อยยอดกับช่องสิงขรไปปราบเมืองตะนาวศรี
พ.ศ. 2302 กองทัพพุกามหงสาวดียกผ่านช่องสิงขร จะไปตีกรุงศรีอยุธยา ได้รบกันบริเวณแก่งตุ่ม และหาดหว้าขาว ชายทะเลแถบสามร้อยยอดต่อเนื่องเมืองกุยบุรีกับเมืองปราณบุรี
หลัง พ.ศ.2400
บริเวณสามร้อยยอด เป็นส่วนหนึ่งของเมืองประจวบคีรีขันธ์ รัชกาลที่ 4 พระราชทานนามเมื่อ พ.ศ. 2398 ตั้งที่ว่าการเมืองอยู่ บ้านวังยาว เมืองกุยบุรี โดยรวมพื้นที่เมืองบางนางรม (อ. เมืองฯ จ.ประจวบฯ ปัจจุบัน), เมืองคลองวาฬ (อ. คลองวาฬ จ.ประจวบฯ ปัจจุบัน) เข้าด้วยกัน
พ.ศ.2407 รัชกาลที่ 4 จำยอมคณะผู้แทนรัฐบาลอังกฤษ เรื่องการปักปันเขตแดน ไทย-พม่า ทำให้ประจวบคีรีขันธ์ ตั้งแต่ อ.เมือง ไปช่องสิงขร เป็นบริเวณแคบที่สุดของประเทศไทย
พ.ศ.2411 (วันที่ 18 สิงหาคม) รัชกาลที่ 4 เสด็จไปประทับที่บ้านหว้ากอ ทอดพระเนตรสุริยุปราคา พร้อมด้วยนักปราชญ์จากต่างประเทศ
พ.ศ.2433 (วันที่ 20 มิถุนายน) รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสย่านสามร้อยยอดที่ถ้ำพระยานคร (บนเขาเทียน มียอดสูง 218 เมตร) ทรงยกช่อฟ้าพลับพลาในถ้ำ พระราชทานนามว่า พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ แล้วทรงลงพระปรมาภิไธย จ.ป.ร. ไว้บนผนังถ้ำ
พ.ศ.2464 ทางรถไฟผ่านหัวหินและบริเวณสามร้อยยอด, ประจวบคีรีขันธ์ ลงไปทางใต้เชื่อมถึงมลายูของอังกฤษ
พ.ศ.2469 (วันที่ 20 มิถุนายน) รัชกาลที่ 7 เสด็จประพาสย่านสามร้อยยอดที่ถ้ำพระยานคร ทรงลงพระปรมาภิไธย ป.ป.ร. ไว้บนผนังถ้ำ
หลัง พ.ศ. 2500
พ.ศ. 2550 ยกฐานะเป็น อ.สามร้อยยอด (วันที่ 24 สิงหาคม) มีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 กันยายน 2550
เขาสามร้อยยอดสมัยรัชกาลที่ 5 Herbert Smyth Warrington วาดขึ้นเมื่อใช้สำเภาแล่นข้ามอ่าวสีชัง ไปสำรวจแร่ที่ภาคใต้ เมื่อ พ.ศ. 2434-2439
แลนด์มาร์ก ข้ามไปทะเลอันดามัน
เขาสามร้อยยอดเป็นแลนด์มาร์ก-หลักหมาย ช่องทางตัดไปออกทะเลอันดามันทางช่องสิงขร
ช่องสิงขร ในแผนที่แสดงเส้นทางระหว่างอ่าวเบงกอล เมืองมะริด (Mergui) ผ่านช่องสิงขร ถึงอ่าวไทย เมืองประจวบคีรีขันธ์ มีเส้นทางรถไฟแล้ว (จาก Siamese White โดย Maurice Collis, 1935 (2478) พิมพ์ซ้ำในหนังสือ ชิงบัลลังก์พระนารายณ์ ของ นายพลเดส์ฟาร์จ แปลโดย ปรีดี พิศภูมิวิถี สำนักพิมพ์มติชน พ.ศ. 2552 หน้า 11)
ช่องสิงขร
ช่องสิงขร หมายถึง ช่องระหว่างขุนเขาตะนาวศรีที่ใช้เป็นเส้นทางคมนาคมไปมาได้ ระหว่างเขตแดนไทยกับพม่า
เขตไทย เป็น จ.ประจวบคีรีขันธ์ ริมฝั่งอ่าวไทย ทะเลจีน มหาสมุทรแปซิฟิก
เขตพม่า เป็นเมืองมะริด (Mergui) อ่าวเบงกอล ทะเลอันดามัน มหาสมุทรอินเดีย
บรรพชน “คนไทย” ใช้ช่องสิงขร เป็นเส้นทางคมนาคมจากอ่าวไทยไปอ่าวเบงกอล อย่างน้อยราว 2,000 ปีมาแล้ว มีพยานหลักฐานโบราณคดียืนยันกระจัดกระจายอยู่บริเวณตั้งแต่หัวหิน, ปราณบุรี, สามร้อยยอด, กุยบุรี ฯลฯ
ช่องสิงขร เป็นเส้นทางพระอภัยมณีเดินดง แล้วพบนางผีเสื้อ(สมุทร) ที่ชายทะเล กับเป็นเส้นทางม้าสีหมอกของขุนแผน
สุนทรภู่แต่งให้พระอภัยมณีกับศรีสุวรรณ ถูกท้าวสุทัศน์ (พระอินทร์) ขับไล่ออกจากกรุงรัตนา (กรุงรัตนโกสินทร์) ก็พากันเดินดงได้เดือนเศษ ผ่านป่าดงพงไพร (สิงขร) ถึงชายทะเล (อันดามัน) แห่งหนึ่ง มีกลอนว่า
แต่เดินทางกลางเถื่อนได้เดือนเศษ ออกพ้นเขตเขาไม้ไพรสิงขร
ถึงเนินทรายชายทะเลชโลทร ในสาครคลื่นลั่นสนั่นดัง
กลอนเสภาเรื่องขุนข้างขุนแผน แต่งให้ม้าสีหมอกเป็นม้าเทศ (อาหรับ) ลงเรือจากเมืองเทศมาขึ้นฝั่งที่เมือมะริด แล้วต้อนฝูงม้าเทศผ่านช่องสิงขรไปกุย, ปราณ, ชะอำ เลี้ยงไว้ที่เมืองเพชรบุรี มีกลอนเสภาว่า
มาถึงสิงขรผ่อนพักหยุด ปล่อยม้าอุตลุตให้กินหญ้า
กรมการกุยปราณส่งเนื่องมา ผ่านชะอำถึงท่าเพชรบุรี
ช่องสิงขรอยู่ในทิวเขาตะนาวศรีที่พาดผ่านจากทางทิศเหนือ ลงไปทางทิศใต้ถึงพื้นที่ทิศตะวันตกของ จ. ประจวบคีรีขันธ์ ตรงที่ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยด้านตะวันออกของ จ.ประจวบฯ เว้าลึกเข้ามา ทำให้แผ่นดินระหว่างชายฝั่งอ่าวไทยกับทิวเขาตะนาวศรีช่วงตรงนั้นคับแคบคอดกิ่ว หรือเป็น “คอคอด” จนได้ชื่อว่าเป็นบริเวณแคบที่สุดของประเทศไทย กว้างเพียง 10.96 กม. (อยู่ ต. ห้วยทราย อ. เมืองฯ จ. ประจวบฯ)
ประจวบคีรีขันธ์
ประจวบคีรีขันธ์ หมายถึง เมืองอันเป็นที่สบเหมาะของหมู่ขุนเขา เป็นชื่อใหม่แรกมีในแผ่นดินรัชกาลที่ 4 เมื่อ พ.ศ. 2398
ประจวบ แปลว่า สบ, พบ, จำเพาะ, ฯลฯ คีรี แปลว่า ภูเขา (เป็นคำบาลี-สันสกฤต) ขันธ์ แปลว่า หมู่, กอง, พวก (เป็นคำบาลี-สันสกฤต)
เมืองอันเป็นที่สบเหมาะของหมู่ขุนเขาคือประจวบคีรีขันธ์นี้ ผูกนามขึ้นใหม่จากสภาพภูมิประเทศจริง ๆ ที่มีทิวเขาตะนาวศรีพาดผ่านทอดยาวไปตามแนวเส้นเขตแดนไทย-พม่า ตั้งแต่กาญจนบุรี, ราชบุรี, เพชรบุรี ลงไปถึงประจวบคีรีขันธ์ ตั้งแต่เขตหัวหิน, ปราณบุรี, สามร้อยยอด, กุยบุรี, เมือง, ฯลฯ ต่อไปเรื่อย ๆ
———————————————————————————————————————————-
ที่มา : matichon / วันที่เผยแพร่ 25 กุมภาพันธ์ 2568
Link : https://www.matichon.co.th/columnists/news_5065880
