ว่าด้วยเอกสารราชการที่กำหนดชั้นความลับ

การรักษาความลับ, บทความผู้ทรงคุณวุฒิ

Loading

  จากวิทยาการสมัยใหม่ที่ผ่านมา โดยเฉพาะด้านเทคโนโลยีการสื่อสาร ส่งผลต่อรูปแบบของข้อมูลข่าวสารที่สามารถแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ ข้อมูลข่าวสารที่จับต้องได้ เช่น ข้อมูลข่าวสารในหนังสือ กับข้อมูลข่าวสารที่จับต้องไม่ได้ คือ ข้อมูลข่าวสารที่บันทึกด้วยสัญญาณ ต้องมีเครื่องมืออุปกรณ์แปลงสัญญาณนั้นก่อน จึงจะสื่อความเข้าใจได้ เช่น ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น จากการนำมาใช้งานของส่วนราชการ ข้อมูลข่าวสารทั้ง 2 รูปแบบดังกล่าวจึงถูกแบ่งลักษณะออกเป็นข้อมูลข่าวสารทั่วไป และข้อมูลข่าวสารที่กำหนดชั้นความลับหรือมีความสำคัญ จากลักษณะการใช้งานนี้จึงเป็นผลให้ต้องกำหนดระเบียบราชการ เพื่อเป็นแนวทางบริหารและปฏิบัติ กับเป็นแนวทางดูแล คุ้มครองและป้องกันการสูญหาย ถูกปรับเปลี่ยน แก้ไขเนื้อความไปจากเดิม หรือถูกนำไปเปิดเผยก่อนเวลาอันควร หรือรั่วไหลไปสู่ผู้ที่ไม่มีอำนาจหน้าที่ สำหรับรูปแบบข้อมูลข่าวสารของหน่วยงานของรัฐที่ใช้ปฏิบัติงานอยู่ขณะนี้ ส่วนใหญ่เป็นเอกสารบันทึกบนกระดาษ นับเป็นประเภทหนึ่งของข้อมูลข่าวสารที่จับต้องได้ จำเป็นต้องกำหนดระเบียบปฏิบัติสำหรับเอกสารราชการ เพื่อให้หน่วยงานทุกประเภทของรัฐอยู่บนบรรทัดฐานเดียวกัน ที่สำคัญคือ ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ ซึ่งเป็นแนวทางบริหารจัดการงานเอกสารราชการ สำหรับการดูแล คุ้มครอง และป้องกันนั้น แต่เดิมถือปฏิบัติตามบทการรักษาความปลอดภัยเกี่ยวกับเอกสารของระเบียบว่าด้วยการรักษาความปลอดภัยแห่งชาติ พ.ศ.2517 แต่ภายหลังการประกาศใช้พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ.2540 และเพื่อให้รองรับมาตรา 16 และมาตรา 26 ของพระราชบัญญัติดังกล่าว จึงกำหนดระเบียบว่าด้วยการรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ.2544 ซึ่งเนื้อความของระเบียบการรักษาความลับของทางราชการนั้นปรับมาจากบทการรักษาความปลอดภัยเกี่ยวกับเอกสารของระเบียบการรักษาความปลอดภัยแห่งชาติ พ.ศ.2517…

ปล่อยน้ำเน่า เข้าบ่อปลา

การรักษาความลับ

Loading

คอลัมน์ ข้าราษฎร โดย สายสะพาย ชาวบ้านใน 3 อำเภอ ในจังหวัดอุบลราชธานีได้รับความเดือดร้อนจากโรงงานผลิตเอทานอล ได้มอบอำนาจให้นายตัวแทนขอข้อมูลข่าวสารจากกรมโรงงานอุตสาหกรรม รวม 4 รายการ เพื่อนำไปฟ้องร้องดำเนินคดี ได้แก่ 1.รูปแสดงพื้นที่ แผนผังโรงงานของบริษัทอุบลและบริษัทในเครืออีก 2 บริษัท 2.รายงานการศึกษาและมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อมฉบับเดือนกรกฎาคม 2552 3.มาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อม มาตรการติดตามตรวจสอบ รายงานการวิเคราะห์ที่บริษัทต้องปฏิบัติอย่างเคร่งครัดที่จัดทำขึ้นเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2558 และ 4.ใบอนุญาตให้ตั้งโรงงาน ต่อมากรมโรงงานอุตสาหกรรมมีหนังสือแจ้งเปิดเผยข้อมูลข่าวสารรายการที่ 4 คือใบอนุญาต แต่ปฏิเสธเปิดเผยรายการที่ 1-3 นายตัวแทนจึงมีหนังสืออุทธรณ์ต่อคณะกรรมการวินิจฉัยการเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร นายตัวแทนชี้แจงต่อคณะกรรมการวินิจฉัยฯ ว่ากลุ่มบริษัทนี้ได้ขออนุญาตจัดตั้งโรงงานซึ่งในใบอนุญาตไม่ระบุว่าบ่อบำบัดน้ำเสียอยู่ติดแม่น้ำลำโดมใหญ่ ต่อมาคันดินกั้นบ่อน้ำเสียพัง น้ำเสีย 400,000 ลูกบาศก์เมตรไหลลงแม่น้ำ ปลาที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้มากมายตาย จากนั้นในช่วงเดือนกรกฎาคมทุกปีจะเปิดเขื่อนที่กั้นแม่น้ำเพื่อป้องกันน้ำท่วม ปลาก็จะตายอีกครั้งหนึ่ง ชาวบ้านจึงรวมตัวร้องเรียน ซึ่งสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้ให้กลุ่มบริษัททำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมใหม่และได้ให้ความเห็นชอบแล้ว แต่ชาวบ้านทราบว่าก่อนการก่อสร้างโรงงานได้มีรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่จัดทำเมื่อเดือนกรกฎาคม 2552 ฉบับหนึ่งแล้วจึงต้องการได้ข้อมูลนี้ เพราะได้แจ้งความดำเนินคดีกับบริษัทต่อพนักงานสอบสวน และฟ้องกรมควบคุมมลพิษต่อศาลปกครองแล้ว ส่วนผู้แทนกรมโรงงานอุตสาหกรรมชี้แจงว่า ข้อมูลข่าวสาร 3 รายการที่ไม่เปิดเผยนั้น เพราะเป็นเอกสารที่ส่งไปประกอบการพิจารณาและบริษัทไม่ประสงค์ให้เปิดเผย เนื่องจากจะส่งผลกระทบต่อธุรกิจ ประกอบกับเห็นว่ามีข้อมูลกระบวนการผลิตและเทคโนโลยีของบริษัทที่เป็นความลับตามมาตรา…

แค่ขนดิน ทำไมถึงเดือดร้อน

การรักษาความลับ

Loading

คอลัมน์ ข้าราษฎร โดย สายสะพาย เป็นข้าราชการที่มีตำแหน่งหน้าที่ต้องระมัดระวังการใช้อำนาจหน้าที่ให้ดีครับ เรื่องนี้ไม่ได้โกงเป็นร้อยพันล้านหรอก แต่ใช้หน้าที่ในลักษณะผลประโยชน์ทับซ้อน จะขอข้อมูลข่าวสารไปใช้โต้แย้งถูกสอบสวนได้หรือไม่ ไปอ่านกันครับ นางสาวปีใหม่มีตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลตำบลหลักเมือง ถูกดำเนินการทางวินัยกรณีนำรถบรรทุกของเทศบาลไปขนหินลูกรังเพื่อถมที่ดินของเอกชนจนมีผู้ร้องเรียน จึงมีคำขอข้อมูลข่าวสารสำเนาคำร้องการร้องเรียนและเอกสารสรุปสำนวนรายละเอียดการสอบข้อเท็จจริง เพื่อเป็นหลักฐานการโต้แย้งสิทธิในการถูกสอบสวนทางวินัย ต่อมาเทศบาลตำบลหลักเมืองมีหนังสือแจ้งเปิดเผยหนังสือร้องเรียนเพราะเห็นว่าไม่กระทบการสอบสวนและบุคคลภายนอก แต่เอกสารบางส่วนต้องดำเนินการต่อทางวินัย จึงไม่เปิดเผย นางสาวปีใหม่จึงมีหนังสืออุทธรณ์ต่อคณะกรรมการวินิจฉัยการเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร เมื่อถึงเวลาพิจารณาผู้แทนเทศบาลตำบลหลักเมืองชี้แจงว่าได้รับแจ้งว่ามีรถบรรทุกของเทศบาลไปขนดินถมที่เอกชนโดยไม่ทราบว่าเป็นที่ดินของใครจึงสืบหาข้อเท็จจริงทราบว่ามีการขออนุญาตนำรถบรรทุกของกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อมไปขนดินจริง โดยนางสาวปีใหม่ได้รับผลประโยชน์โดยตรงเนื่องจากนำหินลูกรังไปถมทำที่จอดรถของหอพักที่นางสาวปีใหม่กับบุคคลภายนอกลงทุนสร้างขึ้น คณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงเห็นว่าการกระทำดังกล่าวผิดวินัยอย่างร้ายแรง และขณะนี้อยู่ระหว่างการแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัย จึงสามารถเปิดเผยได้เฉพาะหนังสือร้องเรียนโดยปกปิดชื่อผู้ร้องเรียนให้แก่ผู้อุทธรณ์ แต่ปฏิเสธในส่วนของรายงานการสอบข้อเท็จจริงเพราะต้องนำไปใช้ต่อไปและมีถ้อยคำพยานอยู่หากเปิดเผยจะทำให้การบังคับใช้กฎหมายเสื่อมประสิทธิภาพ คณะกรรมการวินิจฉัยฯ พิจารณาแล้วเห็นว่า ข้อมูลข่าวสารรายงานการสอบข้อเท็จจริงกรณีนำรถบรรทุกของราชการไปขนดินถมที่เอกชนเป็นข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินการทางวินัยซึ่งยังดำเนินการไม่เสร็จสิ้น การเปิดเผยอาจทำให้การบังคับใช้กฎหมายเสื่อมประสิทธิภาพหรือไม่อาจสำเร็จตามวัตถุประสงค์ได้ตามมาตรา 15 (2) จึงไม่ควรเปิดเผยข้อมูลข่าวสารดังกล่าวในขณะนี้ วินิจฉัยให้ยกอุทธรณ์ แปลว่ายังไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลข่าวสารให้นางสาวปีใหม่ครับ กรณีนี้หากการสอบสวนดำเนินการเสร็จสิ้นทุกขั้นตอนแล้ว นางสาวปีใหม่ก็สามารถกลับไปมีคำขอใหม่ได้ครับ หากเทศบาลตำบลหลักเมืองเห็นว่าเรื่องเสร็จสิ้นแล้วก็อาจเปิดเผย หรือยังยืนยันไม่เปิดเผยก็สามารถอุทธรณ์ได้อีก คำวินิจฉัยอาจเป็นอีกแนวทางหนึ่งก็ได้ ที่มา: มติชนรายวัน : หนังสือพิมพ์คุณภาพ วันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2560 ปีที่ 40 ฉบับที่ 14184 ลิงค์ :  http://www.matichon.co.th/matichon/view_news.php?newsid=01edu20100160&sectionid=0107&day=2017-01-10

ทำไมฉันเสียแพง

การรักษาความลับ

Loading

คอลัมน์ ข้าราษฎร โดย สายสะพาย หน่วยงานที่มีหน้าที่ในการพิจารณาอนุญาตอนุมัติหรือต้องเก็บภาษี ค่าธรรมเนียมต่างๆ จากประชาชน หลักเกณฑ์ต่างๆ เหล่านี้ควรเปิดเผยให้ประชาชนได้รับทราบโดยชัดเจนครับ เพื่อง่ายต่อการปฏิบัติและ ความโปร่งใสของหน่วยงาน ประชาชนจะได้สบายใจว่าได้รับการปฏิบัติเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่ถูกต้องแล้ว เช่น กรณีเรื่องนี้ นางอุ้มเป็นเจ้าของอพาร์ตเมนต์ 52 ห้อง แน่นอนครับ ให้คนอื่นเช่า ได้ยื่นแบบเสียภาษีโรงเรือนและที่ดิน โดยเจ้าหน้าที่พิจารณาเอกสารที่นางอุ้มยื่นไว้ ประกอบรายงานการตรวจห้องว่างและราคาเช่าจากผู้พักของคณะกรรมการตรวจสอบทรัพย์สิน ประกอบกับข้อกฎหมายและหนังสือสั่งการที่เกี่ยวข้องแล้วจึงคิดค่าภาษีที่นางอุ้มต้องชำระเงินเป็นเงิน 211,150 บาท นางอุ้มไม่พอใจขอให้พิจารณาใหม่โดยอ้างว่ามีค่าบำรุงรักษา ค่าเสื่อมสภาพ แต่ถูกนำไปรวมในการคิดภาษี คณะกรรมการพิจารณาการประเมินใหม่เห็นว่าข้อโต้แย้งฟังไม่ขึ้น จึงแจ้งยืนยันไปว่าค่ารายปีและค่าภาษีที่พนักงาน เจ้าหน้าที่ประเมินกำหนดเหมาะสมแล้ว นางอุ้มจึงมีหนังสือไป 2 ฉบับขอเอกสารการยื่นแบบแสดงรายการภาษีโรงเรือนและที่ดิน (ภ.ร.ด.2) หลักเกณฑ์การประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดินของตนเองและผู้ประกอบการบ้านเช่า ห้องเช่าทั้งหมดในเขตเทศบาล เพื่อตรวจสอบการคำนวณระหว่างอพาร์ตเมนต์ บ้านเช่าและห้องเช่าว่าแตกต่างกันอย่างไร ยุติธรรมและมาตรฐานเดียวกันหรือไม่ เทศบาลก็มีหนังสือชี้แจงไปว่าการจะขอตรวจสอบหลักเกณฑ์การประเมินนั้นควรเป็นกิจการประเภทเดียวกัน ซึ่งก็ได้แจ้งหลักเกณฑ์การคิดภาษีโรงเรือนและที่ดินให้นางอุ้มทราบไปแล้ว ส่วนเอกสารแจ้งรายการภาษีโรงเรือนและที่ดินของผู้ประกอบการรายอื่นทุกรายในเขตเทศบาลนั้นเทศบาลตำบลกุฎโง้งมีหนังสือไปหารือคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการว่าข้อมูลของผู้อื่นตามที่นางอุ้มขอจะเปิดเผยให้ได้หรือไม่ คณะอนุกรรมการตอบข้อหารือตามกฎหมายข้อมูลข่าวสารของราชการมีหนังสือตอบไปว่าเอกสารการแจ้งประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดิน (ภ.ร.ด.2) และหลักเกณฑ์การประเมินภาษีโรงเรือนและที่ดินเป็นเอกสารการปฏิบัติงานตามกฎหมายของเจ้าหน้าที่ของรัฐสามารถเปิดเผยได้ เพราะจะเปิดโอกาสให้ผู้เกี่ยวข้องได้ตรวจสอบความถูกต้อง และแสดงความโปร่งใสในการปฏิบัติราชการของหน่วยงานของรัฐ ดังนั้นข้อมูลที่นางอุ้มมีคำขอจึงเปิดเผยได้ เรื่องแนวนี้เคยมีคำวินิจฉัยแล้วที่ สค.39/2556 ไปอ่านฉบับเต็มได้ครับ เรื่องนี้เทศบาลอื่นๆ ดูเป็นแนวทางการปฏิบัติได้ หากมีข้อสงสัยหารือไปได้…

น้ำที่คุณดื่ม สะอาดไหม?

การรักษาความลับ

Loading

เพื่อนผมคนหนึ่งทำงานอยู่ด้วยกันเคยบ่นครับว่าเบื่ออยู่กรุงเทพฯ เพราะแม้แต่น้ำดื่มก็ต้องซื้อ ก็เลยขอย้ายไปทำงานที่จังหวัดบ้านเกิด น้ำจึงมีความสำคัญต่อชีวิตและอนาคตอย่างนี้แหละครับ น้ำดื่มบรรจุขวดเกี่ยวข้องกับพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ.2540 อย่างไร ไปดูกันครับ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรีได้รับหนังสือจากบริษัท ห้าง ร้านขวดกลมที่ประกอบธุรกิจบรรจุภัณฑ์และชุดทดสอบคุณภาพน้ำดื่มเพื่อขอข้อมูลรายชื่อ ที่อยู่ และหมายเลขโทรศัพท์ ผู้ประกอบการกิจการน้ำดื่ม น้ำแข็ง ในจังหวัดสระบุรี สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรีในฐานะหน่วยงานที่มีหน้าที่อนุญาตประกอบกิจการด้านอาหารจะสามารถเปิดเผยข้อมูลของผู้ประกอบกิจการน้ำดื่ม น้ำแข็งดังกล่าวให้ผู้ขอได้หรือไม่ และเปิดเผยอะไรได้บ้าง จึงมีหนังสือไปหารือคณะกรรมการข้อมูลข่าวสารของราชการ คณะอนุกรรมการตอบข้อหารือตามกฎหมายข้อมูลข่าวสารของราชการพิจารณาแล้วเห็นว่า ในมาตรา 11 วรรคสาม แห่ง พ.ร.บ.ข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ.2540 บัญญัติว่า “ข้อมูลข่าวสารของราชการที่หน่วยงานของรัฐจัดหาให้ต้องเป็นข้อมูลข่าวสารที่มีอยู่แล้วในสภาพพร้อมจะให้ได้ ไม่ต้องจัดทำใหม่…แต่หากเห็นว่าการขอนั้นมิใช่การแสวงหาผลประโยชน์ทางการค้าและเป็นเรื่องที่จำเป็นเพื่อปกป้องสิทธิเสรีภาพสำหรับผู้นั้น หรือเป็นเรื่องที่จะเป็นประโยชน์แก่สาธารณะ หน่วยงานของรัฐจะจัดหาข้อมูลข่าวสารให้ก็ได้” ดังนั้น กรณีที่บริษัท ห้าง ร้านขวดกลมที่ประกอบธุรกิจด้านบรรจุภัณฑ์ และชุดทดสอบคุณภาพน้ำดื่ม ขอข้อมูลรายชื่อผู้ประกอบกิจการน้ำดื่ม น้ำแข็ง ถ้าสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรีมีข้อมูลอยู่แล้วก็ให้ได้ แต่ก็ต้องพิจารณาด้วยว่า การขอข้อมูลข่าวสารอย่างนี้ ผู้ขอมีเหตุผลสมควรหรือไม่ ที่ขอหารือไปนั้นคณะอนุกรรมการฯเห็นว่า การขอเพื่อนำไปใช้ในการติดต่อเสนอขายผลิตภัณฑ์ ถือว่าเพื่อนำไปใช้ในการแสวงหาประโยชน์ทางการค้าและอาจมีผลกระทบต่อบุคคลอื่น สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรีสามารถใช้ดุลพินิจไม่จัดหาข้อมูล ไม่เปิดเผยข้อมูลข่าวสารตามที่ขอให้แก่บริษัทขวดกลมได้ เรื่องนี้ก็ไม่ได้ตอบครับ ว่าน้ำที่เราดื่มสะอาดหรือไม่ ต้องเลือกซื้อและดู อย.กันเอง เพียงแต่บอกว่าการจะใช้กฎหมายว่าด้วยข้อมูลข่าวสารของราชการไปใช้ในลักษณะง่ายต่อการทำธุรกิจนั้นไม่ได้ครับ ที่มา : วันที่…